Als belangrijke input voor de voedselproductie zijn kunstmest de afgelopen decennia van cruciaal belang geweest bij het terugdringen van honger en het uitroeien van armoede. Het gebruik ervan is echter een luxe geworden voor boeren in lage- en middeninkomenslanden, aangezien de kunstmestprijzen de afgelopen twee jaar zijn gestegen.
Eerder deze maand publiceerde de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) haar wereldwijde voedselprijsindex voor september. FAO-hoofdeconoom Maximo Torero wees erop dat ontwikkelingslanden nog steeds met voedselproblemen kampen, ook al zijn de voedselprijzen sinds maart gedaald, en de stijgende wereldwijde kunstmestprijzen zullen hun oogst volgend jaar waarschijnlijker verminderen.
Volgens de Wereldbank stegen de kunstmestprijzen in september van dit jaar met 6 procent. In vergelijking met september 2021 is de prijsindex van meststoffen met bijna 72 procent gestegen.
Naast de bestaande pandemiegerelateerde spanningen, heeft het conflict tussen Rusland en Oekraïne grote schokken veroorzaakt op de grondstoffenmarkten. De oorlog heeft geleid tot ernstige verstoringen van de productie en handel van meststoffen, waarvoor Rusland en Oekraïne belangrijke exporteurs zijn, samen met energie en granen.
Naarmate de oorlog voortduurt, zullen de kunstmestprijzen naar verwachting een van hun hoogste punten in de geschiedenis bereiken, na de oliecrisis van 1973 en de financiële crisis van 2008.
Westerse landen beweren dat de sancties tegen Rusland de productie, verkoop en transport van landbouwgerelateerde goederen niet dekken. Maar Rusland zei dat deze sancties hebben geleid tot veel obstakels bij de afwikkeling van banken, verzekeringen en scheepvaart, waardoor een grote hoeveelheid Russische kunstmest in Europese havens aan de grond komt.
Naarmate de kunstmestprijzen stijgen, wordt het steeds moeilijker om van het verbouwen van granen te leven boeren. De gevolgen, vooral voor landen die te maken hebben met voedselonzekerheid, kunnen rampzalig zijn.
“Alle landen in Zuid-Azië zijn ontwikkelingslanden. Landbouw is een belangrijke motor van hun economieën en meststoffen zijn een noodzaak geweest om de oogstopbrengsten te garanderen. Zonder kunstmest kunnen ze zichzelf nauwelijks voeden', zegt Li Qingyan, associate research fellow bij het Department for Developing Countries Studies van het China Institute of International Studies.
Ze nam de recente economische crisis in Sri Lanka als voorbeeld en zei dat het landelijke verbod op chemische meststoffen vorig jaar de landbouw heeft verlamd, waardoor het risico op het terugbetalen van zijn schuld toenam.
Li voegde eraan toe dat de meeste ontwikkelingslanden afhankelijk zijn van geïmporteerde meststoffen en dat hoge kunstmestprijzen de kosten van economisch herstel in deze landen verhoogden.
Meer honger en chaos
Vorig jaar bereikte het aantal mensen dat door honger werd getroffen wereldwijd 828 miljoen, een stijging van 150 miljoen sinds het begin van de COVID-19-pandemie, volgens een VN-rapport dat in juli werd uitgebracht. Regionale conflicten, extreem weer, stijgende voedselprijzen, ongelijkheid en internationale spanningen hebben allemaal invloed op de wereldwijde voedselzekerheid in 2022 terwijl de COVID-19-pandemie voortduurt. Ontwikkelingslanden hebben het meest te lijden gehad van de verergerende wereldwijde voedselcrisis.
Tijdens een ministeriële conferentie over wereldwijde voedselzekerheid in juni zei de Indonesische minister van Buitenlandse Zaken Retno Marsudi dat de schaarste aan kunstmest een ramp zou kunnen betekenen voor 2 miljard mensen in Azië.
Ver weg in Latijns-Amerika importeren Brazilië en Venezuela jaarlijks zo'n 80 procent van hun meststoffen uit Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland. De kunstmestcrisis heeft hun landbouwexperts en boeren ertoe aangezet om alternatieve gewassen en bodemvoedingsstoffen te zoeken. In juni organiseerde de FAO een seminar over het gebruik van biofertilizers in Brazilië, Chili, Peru en het Caribisch gebied.
De effecten reikten ook buiten de landbouw. In april riep de Peruaanse president Pedro Castillo, als reactie op protesten tegen de stijging van de brandstof- en kunstmestprijzen, een maand lang de noodtoestand uit en stelde hij een avondklok in in de hoofdstad Lima, die later werd ingetrokken.
Volgens een rapport dat in juli door de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten is gepubliceerd, zal West-Afrika worden geconfronteerd met een tekort aan kunstmest van 1.2 tot 1.5 miljoen ton als het conflict tussen Rusland en Oekraïne voortduurt. De regio zou te maken kunnen krijgen met een verlies aan graanproductie van ongeveer 20 miljoen ton, wat goed was voor meer dan een kwart van de productie die vorig jaar werd geregistreerd.
Het rapport beveelt aan om de lokale productiecapaciteit en distributiekanalen voor meststoffen te versterken. Maar deze productielijnen, die grote investeringen, technologie en apparatuur vergen, kunnen jaren duren om te bouwen.
Rusland en Oekraïne, bemiddeld door de VN en Türkiye, ondertekenden in juli het Black Sea Grain Initiative, dat zeekanalen heropende voor de export van graan en kunstmest vanuit drie belangrijke Oekraïense havens in het Zwarte Zeegebied. Uit gegevens blijkt echter dat slechts ongeveer een kwart van de landbouwgoederen uit Oekraïne naar lage- en lage-middeninkomenslanden ging, wat werd bekritiseerd door de Russische president Vladimir Poetin.
Vorige week uitte Rusland zijn bezorgdheid over de deal en zei het bereid te zijn om de verlenging ervan in november, wanneer het drie maanden durende initiatief afloopt, af te wijzen, meldde Reuters. De ineenstorting van de deal zou ook de wereldwijde voedselcrisis kunnen verergeren.
Tijdens een veiligheidsbijeenkomst in september zei Poetin dat Rusland bereid is honderdduizenden tonnen kunstmest in Europese havens gratis te verstrekken aan ontwikkelingslanden die het nodig hebben, aldus Xinhua News Agency. Maar concrete plannen zijn er nog niet.
“De afgelopen drie jaar hebben de hongercijfers herhaaldelijk nieuwe pieken bereikt. Laat me duidelijk zijn, dingen kunnen en zullen erger worden tenzij er een grootschalige en gecoördineerde inspanning wordt geleverd om de grondoorzaken van deze crisis aan te pakken. We kunnen niet nog een jaar van recordhonger hebben”, zei David Beasley, uitvoerend directeur van het VN Wereldvoedselprogramma, voorafgaand aan Wereldvoedseldag op 16 oktober.
(Omslagafbeelding: Rijst oogsten in een dorp in Bogor, West-Java, Indonesië, 27 september 2022. /CFP)
Tekst door Du Junzhi
Video bewerkt door Yang Yiren
Info-graphic ontworpen door Yu Peng