Kan bruinrot zich verspreiden via de wortels van de aardappelplant? Dat is de centrale vraag in een onderzoek dat Wageningen UR gaat uitvoeren in opdracht van de pootaardappelsector.
Aanleiding voor het onderzoek is de onduidelijkheid over de mogelijke rol van peilgestuurde drainage bij de verspreiding van bruinrot. In 2018 waren er bruinrotinfecties bij Groningse aardappelen waarvoor niet in alle gevallen een duidelijke oorzaak kon worden gevonden. Al snel rees de vraag of een verhoogd waterpeil (vanwege de droogte) in de afvoerleidingen de mogelijke oorzaak zou kunnen zijn.
Er is nog geen onderzoek gedaan naar drainage als verspreidingsroute, terwijl steeds meer technieken worden ontwikkeld om drainage actief in te zetten in de watervoorziening. Het belang van kennis over deze mogelijke besmettingsroute wordt des te belangrijker, omdat de toepassing van peilgestuurde drainage in diverse teelten toeneemt. Waterschappen en boeren experimenteren ook met het langer vasthouden van water in sloten om in tijden van droogte voldoende water beschikbaar te hebben.
Bewuste actie door teler
Sinds 2005 geldt voor de teelt van pootaardappelen (NAK, ATR en TBM) in heel Nederland een wettelijk verbod op het gebruik van oppervlaktewater. Ook watervoorziening via peilgestuurde bemaling valt onder dit verbod. Op aandringen van de sector maakt de NVWA nu onderscheid tussen een bewuste actie om een waterpeil te verhogen door de teler zelf en een actie van de overheid (bijvoorbeeld het verhogen van het waterpeil ten behoeve van de scheepvaart).
Vorig jaar riep de NVWA de pootaardappelsector al op om praktijkonderzoek te doen naar de mogelijke invloed van drainage. Volgens voorzitter Peter Berghuis van de LTO-werkgroep pootaardappelen bij de NVWA is een verzoek tot onderzoek onderaan de stapel beland, waardoor het onderzoek niet is uitgevoerd. “Daarom pakken we het nu zelf aan.”
Lees ook: Peilgestuurde drainage blijft een punt van discussie bij het voorkomen van bruinrot
Het onderzoek omvat een literatuurstudie. Vervolgens kijken we in potproeven wat er met een aardappelplant gebeurt als deze in met bruinrot verontreinigd water staat. “De vraag is dus of de planten ziek worden omdat ze dit water opnemen via hun wortels. Of misschien wordt de infectie alleen via het gebladerte verspreid? Dat willen we graag weten.” Deze test beoordeelt ook het zelfreinigend vermogen van grond. "Kan de bacterie vanzelf doodgaan?"
Berghuis meent dat als uit onderzoek blijkt dat de wortels van de aardappelplant geen route zijn voor bruinrot, het beleid kan worden bijgestuurd. Hij wil echter nog niet op de zaken vooruit lopen. “Laten we eerst eens kijken wat dit onderzoek oplevert.”